2022 nasıl geçti?

Dünya 2023 yılına girerken yatırımcılar da zor bir yılı geride bırakıyor. 2022, tüm dünyada yatırımcıların şimdiye kadar gördüğü en çalkantılı yıllardan biri oldu. Trilyonlarca dolar hisse senedi kaybı, tahvil piyasası dalgalanmaları, döviz ve emtia hareketliliği ve kripto çöküşü bu yıl piyasalara damga vurdu.

2022’de küresel hisse senetleri 14 trilyon dolar düştü ve borsalar en kötü yıllarından birini geçirdi. Merkez bankalarının gerçekleştirdiği sert faiz artışları ve güçlü oynaklık bu yıl hisse senedi piyasalarına damga vurdu.

BU YIL PİYASALARA DAMGA VURAN OLAYLAR

Bu yıl küresel ekonomilerin pandemiden çıkması nedeniyle başlayan enflasyon, enerji krizi ve Ukrayna’daki savaş piyasaların odağında oldu. Ayrıca Çin’de devam eden salgının yarattığı sonuçlar da piyasalar tarafından yakından takip edildi.

Sorunlar bu yıl, Covid’in küresel ekonomiyi tekrar kapatmayacağının anlaşılmasıyla başladı ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faizleri yükseltme konusunda ciddi olduğunun anlaşılmasıyla büyüdü. Yıl içinde Fed 400 baz puanlık, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise 250 baz puanlık rekor faiz artışları gerçekleştirdi.

DOLAR FIRTINASI

Bu süre içerisinde doları başlıca küresel para birimleri karşısında ölçen dolar endeksi yüzde 9 arttı. Dolar ayrıca Japon yeni karşısında yüzde 12,5 yükseldi.

Gelişmekte olan piyasalarda ise en çok etkilenen para birimlerinden biri Türk lirası oldu. Türkiye’nin enflasyon ve para politikasının yarattığı sorunlarla birlikte TL yüzde 28,6 değer kaybetti. Buna karşın Borsa İstanbul ise dünyanın en iyi performans gösteren borsası oldu.

Mısır lirası bu yıl yüzde 36 oranında devalüe edildi. Ukrayna savaşı ile birlikte yıla çöküşle başlayan Rus rublesi de hazirandaki yüksek seviyelerinden düşmüş olmasına rağmen bu yıl dünyanın en iyi performans gösteren para birimlerinden biri oldu.

EMTİALAR SERT DALGALANDI

Emtialar da finansal dalgalanmalar, jeopolitik krizler ve üretimdeki sorunlar nedeniyle en çok dalgalanan araçlar oldu. Avrupa doğalgazının referans fiyatı olan Hollanda TTF fiyatlarındaki artış yıl içinde yüzde 140’ı buldu. Ancak doğalgaz sonrasında piyasadaki sert dalgalanma nedeniyle kazanımların bir kısmını geri verdi.

Yıla 75 dolar seviyesinden başlayan Brent petrol, yıl içerisinde Ukrayna savaşının yarattığı sorunlarla birlikte 120 doları gördü. Sonrasında petrol bu kazanımlarını geri vererek yıl sonuna doğru 85 dolar seviyelerinde işlem gördü. Buğday ve mısır fiyatları da aynı şekilde sert dalgalandı.

KRİPTO PİYASASI ÇÖKTÜ

2022’de en büyük finansal kaos kuşkusuz kriptolarda yaşandı. 2021’de gevşek para politikası ve kaldıraçlı işlemlerin etkisiyle rekor kıran Bitcoin bu yıl kripto piyasasında yaşanan büyük sorunlar ve merkez bankalarının sıkılaştırma hamleleri ile birlikte adeta çakıldı.

Lider kripto para yıl içinde değerinin yüzde 60’ını kaybederken, kripto pazarı toplamda 1,4 trilyon dolar küçüldü. Yıl içerisinde Sam Bankman-Fried’in FTX imparatorluğu’nun, Celsius’un ve Luna’nın çöküşü bu fırtınanın en önemli nedenleri oldu.

‘TRAVMATİK BİR YILDI’

Reuters’ın aktardığına göre, Close Brothers Asset Management’ın Baş Yatırım Sorumlusu Robert Alster, “Bana gelecek yıl ne olacağını sorarsanız, size gerçekten söyleyemem,” değerlendirmesinde bulundu.

EFG Bank Baş Ekonomisti ve eski İrlanda Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Stefan Gerlach, “Bu yıl küresel piyasalarda yaşananlar travmatikti. Ancak merkez bankaları enflasyondaki artışı bu kadar hafife almasaydı bu kadar felaket olmazdı” dedi.