Borsada ‘kripto’ havasına dikkat!

Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ bu hafta Şans Sohbetleri’nde, Merkez Bankası’nın faiz kararını ve mesajlarını yorumladı. İkili ayrıca borsada devam eden ‘ralli’yi de ele aldı. Güldağ, borsada artan genç yatırımcı sayısına işaret ederken, Ağaoğlu kripto piyasası ile paralellik gösteren işlemlere dikkat çekti.

Güldağ ve Ağaoğlu, petrol fiyatlarında son dönemde görülen aşağı yönlü harekete mercek tuttu. Ağaoğlu, Rus petrolünde uygulanması planlanan tavan fiyatın piyasadaki seyri etkileyecek önemli bir gelişme olduğuna vurgu yaptı, Brent petrolün yıl sonuna kadar 80-85 dolar seviyelerinde işlem görmesinin beklediğini aktardı.

Güldağ: Merkez Bankası faiz kararını açıkladı, bir sürpriz yok. Beklendiği gibi politika faizi tek haneye, yüzde 9’a çekildi. “İndirim döngüsünü tamamladım” dedi Merkez Bankası. Bir de bundan sonra uygulanacak politikaların aralık ayında açıklanacak 2023 Yılı Para ve Kur Politikası metninde kapsamlı olarak ilan edileceğini duyurdu.

Ağaoğlu: Yani PPK metnini yazan arkadaşlara da gerçekten başarılar diliyorum. İşleri hakikaten zor. İki paragraf okumadan geçemeyeceğim. ‘Türkiye’nin geliştirdiği stratejik çözüm araçları sayesinde temel gıda başta olmak üzere bazı sektörlerdeki arz kısıntılarının olumsuz etkileri azaltılmış olsa da uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının artış eğilimi sürmektedir.” Başlı başına bir cümle paragraftan daha uzun iki ayrı anlam bir arada, bunu da geçtim. ‘Yüksek küresel enflasyonun enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. Bununla birlikte gelişmiş ülke merkez bankaları yüksek enerji fiyatları ve arz talep uyumsuzluğu ile işgücü piyasasındaki kıtlıklara bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini vurgulamaktadırlar’ diyerek devamında Merkez Bankası şunu söylüyor; ‘Azalan dış talebin toplam talep koşulları ve üretim üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir dönemde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi ile arz ve yatırım kapasitesindeki yapısal kazanımların sürekliliği açısından finansal koşulların destekleyici olması kritik önem arz etmektedir. Bu çerçevede kurul politika faizinin 150 baz puan düşürülmesine karar vermiştir.’ Şimdi birinci okuduğum ilk paragrafta ikinci okuduğum sondan bir önceki paragrafta birbirinden ne kadar uyumlu olduğunu izleyenlere bırakayım, onu birinci madde olarak söyleyeyim. İkinci madde olarak da Ekonomi gazetesinde sizlerin yazdığı gibi, ben bunu 2-3 sohbet önce söylemiştim. Ben böyle bir şey görmedim demiştim. Artık herkes söylemeye başladı.

Güldağ: Herkes zaten geçen haftalardan faizin tek haneye ineceğini bildiği için ciddi şekilde borsaya yönelim vardı. Hatta biz bir ara ‘Tek yöne ralli’ diye bir manşet de attık Ekonomi gazetesinde. Borsa dışında neredeyse paranın gideceği bir adresin kalmadığını aktaran bir haberdi.

Ağaoğlu: Diyelim ki TL’niz var. Önünüzde teknik olarak iki seçenek kalmış durumda. Ya borsa ya KKM. Faiz de düştü. Şimdi 9’un üzerine 3 puan eklediler, 12’ye kadar geldi. Hal böyleyken tek adres borsa tabii ki. Özellikle de bireysel küçük tasarruf sahipleri için. Büyük tasarruf sahipleri ne yaptı? Daha önceden gayrimenkul aldılar, bir şekilde paralarını oraya park ettiler. Ama özellikle ev almaya yetmeyecek küçük birikimi olanlar fazla bir adresleri olmadığı için mecburen borsaya geldiler. Tabii bunun arkasına iki tane faktörü daha eklemek lazım. KKM’den çıkanın bir kısmı, borsaya gitmeyi tercih etmeyenler, eurobond satın aldılar, dövize geçtiler.

Güldağ: Kriptoda tersine dönüş sinyallerinin verildiği bir ortam var. Geçen kasımda 67 bin dolar olan Bitcoin’in 16-17 bin dolarlar seviyesine doğru çekilmiş olmasının da etkisiyle. Bunu yaş aralığından da görebiliyoruz. Borsanın yaş aralığı ağırlıklı olarak 50’li yaşlar. Ama son dönemde açılan hesaplara bakınca 24 ile 39 yaş arasında rekor artış görülüyor. Yani kripto paralardan çıkanlar da borsaya yöneliyor, o anlaşılıyor. Borsadaki yatırımcı sayısı 3 milyon 400 bin civarına geldi. Her hafta 100 bin, 100 bin artıyor neredeyse.

Ağaoğlu: Kriptoda dayak yemiş olanlar kurtarabildikleri parayı borsaya koydular, ‘belki buradan para kazanırız’ diye. Onlar da en hızlı para kazanılabilecek, derinliği az, görece fiyatı kriptolara benzer şekilde oluşan hisselere yöneldiler. Kripto çılgınlığının olduğu dönemde nasıl her gün yüzde 10, 20, 30, 40 gidiyordu, şimdi benzer bir durum var borsada. Borsada bir düzenleme var; bir günde yüzde 10’dan fazla çıkamadığı için ‘ertesi güne kadar bekleyin’ diyorlar, bir düşünün acaba sağlıklı bir iş mi yaptınız diye sınırlıyorlar. Kriptoda o sınır da yoktu alıp başını gidiyordu bir yerlere. Buradaki durumu bayağı ben kriptoya benzetmeye başladım. Özellikle hisselerdeki altcoinlere benzer alt hisseler diyeyim, alternatif hisseler diyeyim, ana hisselerin dışında kalan hisselerde çok büyük bir hareket var.

Güldağ: Peki kısa vadeli olarak ne düşünüyorsun, ne kadar devam eder bu tek yöne ralli?

Ağaoğlu: Borsa tarafında uyarıcı olmayı tercih eden taraftayım. Çünkü dolar bazında da borsa hayli iyi bir yere geldi. Borsanın zirvesi her zaman 5.1 dolardı bunu tekrarlamıştık. Ama şu an itibariyle 2,65 dolar seviyesinde. Yani dolar bazında neredeyse en dibinin yüzde 100 üzerinde artmış. Şubat 2022’de 1,30’dan şu anda 2,65’e çıkmış, tam yüzde 100 artmış. Ekonomide çok mu müthiş bir gelişme oldu; hayır. Türkiye çok ucuzdu onun bir kısmı satın alındı mı; evet. Ama Türkiye’deki fiyat oluşumları bizden kaynaklanıyor. Finansal piyasalar olarak uluslararası bağlantımız kalmadığı için, yurtiçindeki insanların birbirine alıp satması ile oluşan fiyatlar yaşanıyor şu anda.

Petrolde 80-85 dolar bandı korunur

Güldağ: Brent petrol 85’lere doğru geriledi, WTI da 80’in altı görüldü. Nasıl yorumlarsın?

Ağaoğlu: Brent inerse 85’lere iner diye konuşmuştuk. Batı Texas 75’lere geldi. Rus petrolüne bir fiyat sınırı hikayesi var. Bir sınır konulacak. 60-65 dolar ama henüz net değil. Bu da petrol fiyatının bir miktar gerilemesine neden oluyor. Bu gelişme, kafalarda bir fiyatının nakşedilmesine de sebep olacağı için de önemli. Benim bir hayalim gerçekleşecek. Ben petrolün dünyada 65 dolarda bütün üretici ve alıcıların anlaşması gerektiği fiyat olduğuna inanıyorum. Hem yatırımlar devam ediyor, hem herkes hesabını biliyor. 65 dolarda anlaşırsa dünya çok iyi olacak. İnşallah bu seviyede anlaşırlar. Ama Brent petrolde yılbaşına kadar 80- 85 dolar bandını koruruz.