Çin’de neler oluyor: Kovid protestoları nereye gidecek?

Çin’de neler oluyor: Kovid protestoları nereye gidecek?

SİGORTAGUNDEM.COM/DIŞ HABERLER

Pekin’in katı sıfır Kovid politikasının yarattığı hüsran, bir protesto dalgasının kıvılcımını yaktı. Boş beyaz kağıt parçaları hareketin sembolü haline geldi. Guardian’dan Helen Davidson, Çin’de Kovid’in protesto edilme nedeni ve bundan sonra ne olacağı hakkında yazdı.

Hükümetin katı Kovid politikasına karşı hüsranın artmasıyla olağanüstü bir sivil direniş dalgası çıktı. Haftasonu Çin’in farklı şehirlerinde çok sayıda protesto patladı.

Sayısı tek hanelerden 1,000’leri bulan gruplar sokaklarda mum ışığında nöbetler halinde olaysız protestolar için toplandı. Vuhan gibi bazı yerlerde pandemi sınırlarını aşarken, Şangay’da polisle çatıştılar. Protestocular mum, telefon ışığı ve boş kağıt parçaları tutarak karantinanın ve sıkça gerçekleşen toplu testlerin bitmesine çağrıda bulundu.

Diğer protestolar ise demokrasi taleplerini, basın özgürlüğünü ve internet sansürlerini kapsıyor. Geçen ayki Komünist Parti kongresi siyasi toplantısında Pekin köprüsü protestocusunun sloganlarının yankılandığı da bildirildi.

Bu duruma nasıl gelindi?

Sıfır Kovid politikasına karşı hüsran bir süredir var. Dünyanın geri kalanı sözde normal hayata geçerken Çinliler hala sert karantinalara maruz kalıyor.

Eylül ayında, Guizhou’da bir karantina merkezine giden otobüs kaza yaptı ve 27 kişi öldü. Ölü sayısı, pandemi başladığından beri eyalet tarafından bildirilen iki Kovid kaynaklı ölümü gölgede bıraktı. Geçtiğimiz ay Zhengzhou’da Apple iPhone fabrikasında çalışan binlerce işçi, kısmen Kovid kısıtlamaları nedeniyle çevik kuvvetle çatıştı ve barikatları yıktı.

Karantinadaki şehirlerde yaşayan insanlar intiharlara dair söylentiler başlattı. Ayrıca, biri bebek ve biri 3 yaşında bir çocuk olmak üzere, sıfır Kovid politikasına bağladıkları ölümleri bildirdiler.

Yetkililerin bilgiye ve muhalefete karşı sansür çabalarına rağmen, vaka sayıları arttıkça insanların sabırsızlıkları ve şüpheleri de arttı.

Geçen hafta Urumqi, Xinjiang’da, en az 10 kişi, yaklaşık 100 gündür karantinada kaldıkları bir binada çıkan yangında öldü. İnsanlar ölümler için karantinayı suçladı. Öfkeleri, yetkililerin cevabıyla şiddetlendi. Yetkililer, kendilerini kurtarmadığı için onları sorumlu tuttu. Ve böylece Cuma günü ilk protestolar başladı. İnsanların bir plazada Çin’in ulusal marşını söylediği videolar çıktı: “Köle olmayı reddedenler ayağa kalksın”.

Cumartesi günü Şangay’da, ismini başkent Xinjiang’dan alan Middle Urumqi Road’da kalabalıklar toplandı. Çok büyük risk alarak Çin Komünist partisi lideri Xi Jinping’i istifaya çağırdılar. . Pazar günü, hem Urumçi ile dayanışmayı hem de yerel hayal kırıklıklarını ifade eden protestolar, başkent Pekin, Şangay, Chengdu, Wuhan, Lanzhou, Nanjing ve birçok üniversite kampüsü dahil olmak üzere şehirlere yayıldı.

Boş beyaz kağıt parçaları neyi ifade ediyor?

Boş kağıt parçaları, filizlenen protestoların sembolü haline geldi. Muhalefetin kendilerini güvenli bir şekilde ifade etmeleri, Xi’nin otoriter yönetimi altında etkili bir şekilde ortadan kaldırıldı ve inanılmaz riskli bir hale geldi. Beyaz kağıtlar, ifade özgürlüğünün reddine ve yaygınlaşmış sansüre bir selam niteliğinde.

Pekin’de Tsinghua Üniversitesi’ndeki protesto bir öğrencinin kampüs kantininde bir sayfa tutmasıyla başladı. Kağıt, personel tarafından alındı ama bildirilene göre öğrenci pozisyonunu bozmadı. Ardından öğrenciye onlarca ve daha sonra yüzlerce öğrenci daha katıldı.

Pekin’deki Liangma Nehri’nde genç bir protestocu Reuters’e “Beyaz kağıt, söylemek isteyip de söyleyemediğimiz her şeyi temsil ediyor” dedi.

Pekin Liangmaqiao’da çekildiği iddia edilen videoda bir kadın, Urumçi’deki “insan yapımı” trajedinin devlet medyasında sansürle yer almasını, “Hepsi yalan, hepsi sessizlik” diyerek eleştirdi ve şunları söyledi: “Boş kağıtla anma hareketini başlattık. Kağıt üzerinde bir şey söylüyor muyuz? Hayır. Tüm suçlamalar kalbimizde. Tüm düşünceler kalbimizde.”

Protestoculara ne oluyor?

Polis, en az bir yabancı gazeteci de dahil olmak üzere bilinmeyen sayıda protestocuyu gözaltına aldı. Şangay’daki protestoların ikinci gecesi polisin yoğun tepkisiyle karşılandı ve BBC, Şangay’da bulunan kameraman Edward Lawrence’ın gözaltına alındığını ve serbest bırakılmadan önce dövüldüğünü söyledi. BBC, polisin Lawrence’ı yalnızca kalabalıktan Kovid kapması ihtimaline karşı kendi iyiliği için gözaltına aldıklarını söyledi.

Pazar gecesi Pekin’de 3. Çevre Yolu boyunca Liangma Nehri yakınında toplanan en az 1.000 kişilik iki protestocu grup dağılmayı reddetti. Tiananmen Meydanı yakınlarındaki kalabalıklar, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü talep ederek diktatörlükleri ve “kişilik kültlerini” kınadı.

Bu protestolar neden önemli?

Gözlemciler 1989’da Pekin’in Tiananmen Meydanı’ndaki öğrenci mitinglerine yönelik ölümcül basıdan beri ilk kez böyle bir gördükleri ifade ediyorlar.

Chicago Üniversitesi’nden siyaset bilimci Profesör Dali Yang, “Şehirlerdeki kalabalıkların kapsam ve boyut açısından bu denli senkronize olması, gerçekten dikkate değer bir gelişme” diyor. Yang, herkesin Urumçi yangını ve otobüs kazası gibi olaylarla bağdaştırğını çünkü bunların herhangi birinin başına gelebileceğini söylüyor. “Bütün bu insanlar aynı durumları paylaşıyor; karantinalar, işletmelerle ilgili endişeler, sağlık hizmeti ve ölümlerle ilgili çeşitli hayal kırıklıkları.”

Bu protestoların bir unsuru da internet sansürüne karşı gelmek. Çin’in internet güvenlik duvarı ve bilgi moderatörleri ordusu olağanüstü derecede etkili, ancak belli ki insanların sabrının sınırına ulaştı. Vatandaşlar sansürlerle kedi farecilik oynuyor. Protestolarla ilgili gönderiler paylaşmak, dayanışma ifade etmek veya yetkililer hakkında şikayette bulunmak için yaratıcı yollar buluyorlar.

Pekin’de protestocular ifade özgürlüğüne geri dönüş çağrısında bulundu. “Filmleri geri verin, sinema özgürlüğü istiyoruz. Özgür ifade istiyoruz. Medyayı, gazeteciliği geri verin.”

Tüm bunlar olurken, yüzbinlerce insan Dünya Kupası’nı izlemek için Katar stadyumlarında toplanıyor. Bir araya toplanmış maskesiz kalabalıklar, yayıncıların kalabalık çekimlerinden kasıtlı olarak kaçıyor. Bu da Çinli hayranlar tarafından fark edildi. Gözlemciler, Çinli yayıncıların geleneksel olarak “ön sansür”lü uluslararası spor maçlarına hazırlandıklarını ve birinin siyasi açıdan hassas bir bayrak veya benzeri bir şey tutması durumunda kalabalık çekimlerden kaçtığını, ancak bu uygulamanın artık çok daha fazla eleştiri aldığını belirtti.

Bilgiyi kontrol etme girişimi, protestoyla ilgili etiketler ve Twitter’daki arama konularının turizm, reklam ve pornografi içeren alakasız gönderilerle dolup taşmasıyla güvenlik duvarının ötesine de yayıldı.

Bilgi paylaşımının çoğu, Weibo gibi halka açık ağlardan WeChat gibi daha özel ve sansürlemesi daha zor kişisel iletişimlere kaydı.

Bundan sonra ne olacak?

Çin’de protestolar nadir değil, ancak bu protestoların ölçeği ve yayılımı kesinlikle öyle. Protestocuların katı sıfır Kovid’in sona ermesi yönündeki talebini hükümet şu anda karşılamaya istekli değil. Şimdi gözler, protestoların hafta boyunca devam edip etmeyeceği, hatta artıp artmayacağı ve yetkililerin nasıl yanıt vereceği üzerinde. Muhtemelen protestocu olarak tanımlanan kişiler için ağır sonuçlar olacaktır.

Devlet medyası protestolar hakkında sessiz kaldı. Bunun yerine “sıfır Kovid’e kesintisiz bir şekilde bağlı kalın” yönünde güçlü ifadeler içeren çağrılar yayınladı.

Yang, yerel yetkililerin şimdiye kadar protestolara verdiği tepkide, bazı bölgelerde tesadüfen kısıtlamaların gevşetilmesi ve diğer bölgelerde polisin sert müdahalesi gibi farklılıklar olduğuna dikkat çekti. Ayrıca, merkezi hükümetin insanları yatıştırmak için yapabileceği bazı değişiklikler olduğunu veya yerel yetkilileri veya salgınla mücadelede yer alan özel şirketleri günah keçisi ilan ederek baskıyı hafifletebileceğini söyledi. “Örneğin, Çin’in sıfır Kovid’den nasıl ve ne zaman çıkabileceği konusunda çok daha net rehberlik sağlayabilirler. Bu noktaya kadar verilen mesajlar, yetkililer için bile sinir bozucu ve kafa karıştırıcıydı. Zorluk şu ki, bu virüs ortadan kaybolmuyor.”