Emekli ve memura refah payı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, ekim ayı itibarıyla yıllık tüketici enflasyonu yüzde 85.51 oldu. Bu oran, 2000’li yılların en yüksek yıllık enflasyon oranı anlamına geliyor. 2000’li yıllar boyunca daha önce en yüksek enflasyon yüzde 68.5 ile 2001 krizinde kaydedildi.

Son bir yıldaki yüksek enflasyonun emekli aylığı ve memur maaşlarında yarattığı tahribatın telafi edilmesi için beklentiler bir süredir dile getiriliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla hükümette bu yönde çalışma yapıldığı bilgileri kulislere yansımaya başladı. Bu amaçla memur maaşlarına ve emekli aylıklarına yeni yılda yüzde 5-10 oranında refah artışı yapılması bekleniyor.

EMEKLİ VE MEMUR MAAŞI NASIL BELİRLENİYOR?

SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıkları ocak ve temmuz aylarında, bir önceki altı aylık tüketici enflasyonu oranında artırılıyor. Yıllık enflasyon yüzde 65 olursa bu yılın temmuz – aralık dönemindeki 6 aylık enflasyon yüzde 16.05 olacağı için ocak ayında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına normalde yüzde 16.05 oranında artış yapılacak. Yıllık enflasyon yüzde 70 çıkarsa yılın ikinci 6 aylık dönemindeki enflasyon yüzde 19.42; yıllık enflasyonun yüzde 75 olması halinde ise 6 aylık dönemdeki enflasyon yüzde 22.93 olacak. SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıkları da normalde bu oranlarda artırılacak.

Enflasyonun üzerinde refah payı verilebilmesi amacıyla bu oranların üzerinde artış yapılması bekleniyor. Örneğin, yıllık enflasyon yüzde 70 olursa ikinci yarıdaki yüzde 19.42’lik enflasyonun üzerine 5-10 puanlık artış yapılması söz konusu olacak.

Memurların maaşları ve memur emeklilerinin aylıkları da toplu sözleşme zammı ve enflasyon farkına göre belirleniyor. Ocak ayında memur maaşları bu yılın temmuz – aralık döneminde yüzde 7’yi aşan enflasyon farkı ile yüzde 8 toplu sözleşme zammına göre artırılacak. Bu durumda, yıllık enflasyon yüzde 70 olursa memur maaşlarının normalde yüzde 20.54 oranında artırılması gerekiyor. Memurlara da normal artış oranına ilaveten refah payı verilmesi bekleniyor.

Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, memurlara bu yılın ocak ayında toplu sözleşme zammı yüzde 5 olarak uygulanacaktı. Ancak, kanunla düzenleme yapılarak yüzde 2.5 oranında refah payı zammı yapıldı.

AK PARTİ İKTİDARLARINDA ÖNCEKİ REFAH PAYI ZAMLARI NASIL YAPILDI?

AK Parti hükümetleri döneminde 2003, 2004, 2005, 2010 ve 2011 yıllarında emekli aylıklarına refah payı zammı yapıldı.

2003 yılında SSK ve BAĞ-Kur’dan aylık alanlara yıl boyunca her ay 75 – 100 TL sosyal destek ödemesi yapıldı. Aylıklar öncelikle normalde olduğu gibi 6 aylık enflasyon oranında artırıldı. Bu artış sonucu sosyal destek ödemesinin altında kalan artış tutarları destek ödeme tutarına tamamlandı.

Bu sayede, yıllık enflasyonun yüzde 18.35 olduğu 2003 yılında en düşük SSK emekli aylıkları yüzde 38.5 oranında, ortalama emekli aylıkları ise yüzde 28.4 oranında arttı. Ortalama aylıklarda enflasyonun üzerine 6 puanlık refah payı verildi.

BAĞ-KUR’da ise 6. basamak emekli aylıkları yüzde 51.1, 12. basamak emekli aylıkları ise yüzde 38.8 oranında artırıldı.

2004 yılında yıllık tüketici enflasyonu yüzde 9.35 oldu. Hükümet bir önceki yıl her ay yapılan sosyal destek ödemelerini emekli aylıklarına dahil etti ve ocak-temmuz aylarında yüzde 10’ar oranında artış yaptı.

Yıllık enflasyonun yüzde 7.72 olduğu 2005 yılında ise 6 aylık dönemlerde yüzde 6’şar oranında artış gerçekleştirildi.

DÜŞÜK EMEKLİ AYLIKLARINA DAHA YÜKSEK REFAH PAYI ZAMMI

Söz konusu üç yıl boyunca SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıkları enflasyonun üzerinde artırıldı. Refah payı düşük emekli aylıklarına daha yüksek oranda yansıtıldı.

2010 ve 2011 yıllarında da düşük emekli aylıklarını artırmak amacıyla refah payı verildi. Yıllık enflasyonun yüzde 6.40 olduğu 2010 yılında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına seyyanen 60 TL artış yapıldı. Yüksek aylık alanlara ise normal enflasyon oranında artış yansıtıldı.

2011 yılında enflasyon yüzde 10,45 oldu. Hükümet 2011 yılında da SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına ocak ayında seyyanen 60 TL artış yaptı. Yüksek aylık alanların artış oranı ise 6’şar aylık dönemlerde yüzde 4 olarak uygulandı. Söz konusu iki yılda da enflasyonun üzerinde artış oldu.

EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI NE OLACAK?

Halen en düşük emekli aylığı, vergi iadesinin yerine getirilen yüzde 4 oranındaki ek ödeme dahil 3.500 TL’den az olamıyor. Geçen yıl 1.500 TL olan söz konusu tutar, bu yılın ocak ayında 2.500 TL’ye, temmuz ayında da 3.500 TL’ye çıkartılmıştı.

Halen 3.500 TL olan en düşük emekli aylığı yükseltilmediği takdirde, normal artırıldığında aylıkları bu tutarın altında kalan emekliler ocak ayında zamdan yararlanamayacak. Bunu önlemek amacıyla en düşük emekli aylıklarının da artırılması bekleniyor.