Merkeziyetsiz finanstan tek merkeze

Merkeziyetsiz finanstan tek merkeze

Kripto piyasalarında güvenli ortam oluşana kadar karmaşanın devam etmesini bekleyen uzmanlar, yaşanan krizlerin tekelleşen bir yapıya zemin hazırladığı konusunda uyarıyor. Uzmanlar, yaşanan krizle özellikle Binance’in pazardaki etkisinin arttığına ve biraz daha monopol bir yapı haline geldiğine dikkat çekiyor.

Bir süredir değer kaybeden kripto para piyasaları için Kasım ayı yaprak dökümü etkisi yarattı. Ay başında Binance ile FTX arasında tırmanan gerginlik henüz ikinci haftada FTX CEO’su Sam Bankman-Fried’in istifası ve şirketin iflas işlemlerini başlatmasıyla bambaşka bir boyuta taşındı.

Piyasalarda olası domino etkisini görmek de uzun sürmedi. Daha önce kripto paralardaki değer kaybıyla likitide sıkışıklığı yaşayan BlockFi, Temmuz ayında FTX ile 400 milyon dolarlık kredi anlaşması yaparak bu durumdan kurtulmuştu. Ancak BlockFi tarafının da iflas başvurusu aşamasında bulunduğu belirtiliyor.

Belirsizlikler sürerken, bir açıklama da en eski kripto kredi platformlarından olan Genesis’ten geldi. Genesis, FTX’in iflasının ardından para çekme taleplerinin mevcut likiditeyi aştığını, borç verme ve yeni kredi oluşturma işlemlerini askıya alacağını açıkladı.

Piyasaların içinden geçtiği kriz sert eleştirileri de beraberinde getirdi. Kriz kahini olarak bilinen ekonomist Nouriel Roubini, kripto para birimini ve bazı büyük oyuncularını “tamamen yozlaşmış bir ekosistem” olarak tanımladı.

Fed Başkan Yardımcısı Lael Brainard ise kripto para piyasasının finansal istikrar riskleri oluşturacak kadar büyümeden sağlam bir düzenlemeye ihtiyacı olduğunu ifade etti.

Güven oluşana kadar kriz sürebilir

Gelişmeleri değerlendiren Kadir Has Üniversitesi Öğretim Görevlisi İsmail Hakkı Polat, kripto para piyasalarının uzun soluklu bir karmaşa dönemine girdiğini ve güven ortamının oluşana kadar bunun sürebileceğini söylüyor.

Polat, bu konudaki tedirginliğin yeni yatırımcı ve girişimleri çekme konusunda olumsuz etki yaratacağını belirtiyor.

Polat ayrıca ekosistemde kripto para okuryazarlığının düşüklüğüne ve mekanizmaların yeterince bilinçli kullanılmadığına da vurgu yapıyor: “Okuryazarlığı eksik kitle için kripto varlık alım-satım platformlarının acil bir düzenleme noktasına gitmesi gerekiyor.”

Yatırımcıları bıraktığı riskler açısından piyasadaki güven ortamının yeniden sağlanması ise önemli. Polat, güven probleminin aşılması için “rezerv kanıtına” ve yatırımcıların insiyatifinde olan alım-satım platformları tarafından müdahale edilmeksizin saklanan “yeni nesil cüzdanlara” ihtiyaç olduğunu söylüyor. Begüm Nur Alkış/Bloomberg HT