Afet olursa sigorta, olmazsa kârlı yatırım

TSPAKB’nin aylık yayını Sermaye Piyasasında Gündem’in Eylül sayısında, 1990’ların ikinci yarısında ortaya çıkan ve bir yatırım enstrümanı olduğu kadar bir risk yönetim aracı da olan doğal afet bonoları inceleniyor.
Doğal afetlerin ABD ekonomisinde yarattığı zararın tahminlerin üzerinde kalmasının ardından yürütülen çalışmalar, ilk olarak 1992 yılında doğal afet opsiyon ve türev ürünlerinin, sonrasında ise doğal afet bonolarının ortaya çıkmasına yol açmıştı.

Doğal afet bonoları nasıl işliyor?
Doğal afet bonoları nitelikli yatırımcıya hitap ediyor. Doğal afetlerin yol açacağı hasar riskine karşı korunma sağlayan bonolar, genellikle sigorta veya reasürans şirketlerinin kurduğu ‘özel amaçlı şirketler’ tarafından ihraç ediliyor. Doğal afet önceden belirlenen şekilde gerçekleşirse, yatırımcı anaparasının tamamını kaybedebiliyor. Bu durum, ihraççı şirketin zararının karşılanmasına olanak veriyor. Tanımlanan afetin meydana gelmemesi durumunda ise yatırımcı, piyasa koşullarının üzerinde bir dönemsel getiri elde edip anaparasını da almaya hak kazanıyor.
Piyasa büyüklüğü 16 milyar $’a yükseldi
Doğal afet bonoları ilk olarak 1994 yılında ihraç edildi ve 1997 yılında ikincil piyasa işlemleri başladı. 2013 yılının ilk yarısında ise doğal afet bonolarının toplam büyüklüğü 16 milyar doları aşarak en yüksek seviyeye ulaştı.
1994 yılındaki ilk doğal afet bonosu ihracının üzerinden geçen 20 yıla yakın sürede doğal afet bonolarının ihraç tutarı küresel çapta 7 milyar dolarla 2007 yılında zirveye çıktı. 2013’ün ilk yarısında ise toplam 3,8 milyar dolarlık doğal afet bonosu ihraç edildi. 
Türkiye ilkini Nisan 2013’te ihraç etti
Türkiye’nin ilk doğal afet bonosu, 2013 yılının Nisan ayında, DASK tarafından Bermuda’da kurulan Bosphorus 1 Re isimli özel amaçlı şirket tarafından ihraç edildi. İstanbul’da olası bir deprem riskine karşı 3 yıl vadeli ihraç edilen bu bono S&P’den BB+ kredi notunu aldı.