“Bu faizi bulamam” diyen mevduatta vadeyi uzattı

Türk Lirası’na her geçen gün artan ilgi, TL mevduatta vadeleri de etkiledi. Yatırımcının yüksek TL mevduat faizinden daha uzun süre yararlanma talebi ve dezenflasyon sürecinde faizlerin düşüş trendine gireceği beklentisiyle, 1 yıla kadar vadeli mevduatın payı 1 yılda neredeyse 5’e katlandı.

Yerli yatırımcının TL mevduat vadesi son bir yılda dikkat çekici şekilde uzadı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu aylık verilerine göre bankacılık sektöründe mevduatın vade yapısının uzun vadelinin payı artacak şekilde değişti. Yine 3 aya kadar vadeli mevduat yüzde 32,34 oranla en çok tercih edilen vade olsa da 1 yıla kadar vadeli mevduatın toplam TL mevduat içindeki payı geçen yılki yüzde 3,44 seviyesinden bu yıl nisanda yüzde 15,59’a çıktı. 1 yıldan uzun vadeli mevduatın payı da yüzde 3,53’ten yüzde 5,15’e yükseldi.

Sıkı para politikasına dönüş son bir yılda hem kredi hem de TL mevduat faizlerini yükseltti. Yerli ve yabancının TL’ye dönüşü, enflasyonun da beklendiği gibi mayısta zirvenin görülmesiyle birlikte yılın ikinci yarısında yeni bir döneme girilecek. Her ne kadar Merkez Bankası’nın politika faizinde sıkılık seviyesin korunması beklense de yıl sonuna doğru faiz indirimlerinin başlayabileceği de beklentiler dahilinde. İşte hem enflasyonun hem de piyasa faizlerinin gerileyeceğine yönelik inanç TL mevduat yatırımcılarının daha uzun vadeli tercih etmesine yol açtı. Yüksek TL mevduat faizinden en çok tercih edilen vade olan üç ay değil daha uzun vadelerde yararlanmak isteyen yatırımcıların sayısındaki artış Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun aylık verilerinde 1 yıla kadar vadeli TL mevduatın toplam TL mevduat içindeki payının katlanmasına yol açtı.

3 aya kadar vadelide 3 puanlık düşüş

TL mevduat faizinin düşeceği beklentisi ve stopaj düzenlemeleri uzun vadeli mevduata yaradı. BDDK verilerine göre bu yıl nisanda toplam mevduat- ta vadesiz mevduatın payı yüzde 16,38 seviyesinde. Bir yıl önce Nisan 2023’te oran yüzde 21,18 idi. Faiz ve yüksek enflasyon vadesiz mevduatta TL tutmayı 4.8 puan birden geriletti. 1 aya kadar vadeli TL mevduatın payı ise ge- çen yıl nisanda yüzde 17,45 iken bu yıl nisanda yüzde 12,74’e geriledi. 4.71 puanlık düşüş oldu. En çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduatın payı da geçen yılki yüzde 35,26’dan yaklaşık 3 puanlık düşüşle yüzde 32,34’e indi. 6 aya kadar vadeli mevduatın payı da geçen yılki yüzde 19,14’ten bu yıl yüzde 17,8’e indi.

1 yıla kadar vadelinin payı katlandı

En dikkat çekici değişim 1 yıla kadar vadeli mevduat hesaplarında yaşandı. 1 yıla kadar vadeli TL mevduatın toplam TL mevduat içindeki payı geçen yıl nisanda yüzde 3,44 iken bu yıl nisanda yüzde 15,59’a yani 12.15 puan birden yükseldi. 1 yıldan uzun vadeli TL mevduatın toplam TL mevduat içindeki payı da yüzde 3,53’ten yüzde 5,15’e kadar yükseldi. Özellikle 1 yıla kadar vadeli mevduatta artışta bankacılık sektörü kaynaklarından edinilen bilgiye göre yüksek mevduat faizinden daha uzun süre yararlanma isteği etkili oldu. Kaynaklar yüksek TL mevduat faizinden 3 veya 6 ay vadelide yararlanmaktansa 1 yıla kadar yararlanmayı tasarruf sahiplerinin tercih ettiğini vurgularken dezenflasyon süreci ile birlikte politika faiziyle birlikte TL mevduat faizinde de gerileme beklentilerinin de tercihleri etkilediğine dikkat çekti. Bankacılık sektörü kaynakları TL mevduat yatırımcısının da faizlerin düşeceğine inancı olduğunu ifade etti.

Yabancı mevduat bankalarında 19.5 puan birden çıktı

Yabancı mevduat bankalarında 1 yıla kadar vadeli mevduatın toplam TL mevduat içindeki payı geçen yıl nisanda yüzde 2,77 seviyesinde iken bu yıl nisanda 19.46 puan birden artışla yüzde 22,23’e yükseldi. Yabancı mevduat bankalarında 1 yıldan uzun vadeli mevduatın payı da yüzde 5,98’den yüzde 9,16’ya çıktı. Vadesiz mevduatın payı 2.3 puan, 3 aya kadar vadeli mevduatın payı ise tam 12.47 puan birden düştü. Geçen yıl nisanda yüzde 35,82 olan 3 aya kadar vadeli mevduatın payı bu yıl nisanda yüzde 23,35’e geriledi. Birincilik halen daha 3 aya kadar vadeli tarafında olsa da 1 yıla kadar vadeli mevduatın payı yabancı mevduat bankalarında ikinci sıraya yükseldi. Öte yandan mayıs başında 1 yıla kadar vadeli mevduttan alınan stopaj yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarıldı.

Yerli özel mevduatta 3 aya kadar vadeli olanın payı 14.35 geriledi.

Yerli özel mevduat bankalarında geçen yılın nisanda 3 aya kadar vadeli TL mevduatın toplam TL mevduat içindeki payı yüzde 48.98 seviyesinde bulunuyordu. Bu yılın nisanda ise tam 14.35 puan birden gerileyerek yüzde 34.63’e indi. 1 aya kadar vadeli mevduatın payı 1.37 puan azalırken, vadesiz mevduatın payı ise 5.03 puan gerileyerek yüzde 21.99’dan yüzde 16.96’ya indi. 6 aya kadar vadeli mevduatın payı da 9.15 puan artışla geçen yılın nisandaki yüzde 12.69 seviyesinden yüzde 21.84’e yükseldi. 1 yıla kadar vadeli mevduatın payı da 10.98 puan artışla yüzde 1.91’den yüzde 12.89’a çıktı.

Kamuda 3 aya kadar vadeli olanın payı 9.91 puan arttı

BDDK verilerine göre kamu mevduat bankalarında da 1 yıla kadar vadeli mevduatın payı oldukça güçlü bir artış gösterdi. Kamu mevduat bankalarında geçen yılın nisanda yüzde 2.82 olan 1 yıla kadar vadeli mevduatın toplam TL mevduat içindeki payı yüzde 13.89’a çıktı. Kamu mevduat bankalarında yerli özel ve yabancı mevduat bankaları ile sektörden farklı olarak 3 aya kadar vadeli mevduatın payı da artış gösterdi. Geçen yıl nisanda 3 aya kadar vadeli TL mevduatın payı yüzde 24.6 iken kamu mevduat bankalarında 9.91 puan artışla yüzde 34.51’e çıktı. Vadesiz mevduatın payı da 10.15 puan düştü.

Ortalama vade 99 günü yükseldi

TL mevduat vadelerinin uzaması bankacılık sektörü için oldukça istenilen bir değişim. Böylece kredi-mevduat makasının daralmasına da katkı sağlayan bu değişimin bankacılık sektörü kaynakları gerçek bankacılık yapılabılması için de anlamlı olduğunu vurguladı. BDDK verileri vade yapısının uzun vadeli yönde değiştiğini gösterdiği gibi bankaların mevduatta ortalama vade günleri de artış trendinde. Bankacılık sektörü kaynaklarından edinilen bilgiye göre geçen yıl 92 gün olan mevduatta ortalama vade bu yıl 99 güne kadar yükseldi. Şebnem turhan/ekonomim.com