Sigorta, işletmeleri olası finansal risklere karşı koruyan en etkili araç

TÜSİAD, işletmelerin karşılaşabileceği riskleri değerlendirmek için stratejiler sunan “İşletme Risklerinin Yönetimi ve Sigortacılık Sistemine Devri” isimli bir rapor yayımladı. Raporda; sigortanın, işletmelerin beklenmedik olaylara karşı finansal koruma sağlamak adına etkili bir araç olduğu belirtiliyor.

Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD), işletmelerin daha iyi bir risk yönetimi stratejisi oluşturmalarına rehberlik etmeyi ve toplumun genel direncini artırmayı hedefleyen bir rapor hazırladı. İşletmelerin karşılaşabileceği çeşitli riskleri değerlendirmek ve bu risklere karşı etkili bir şekilde korunma sağlamak için uygulanabilir stratejiler sunan “İşletme Risklerinin Yönetimi ve Sigortacılık Sistemine Devri” başlıklı raporda; işletme riskleri ve yönetim stratejileri, işletme risklerinin sigortacılık vasıtasıyla devri, eksik sigorta, eksik sigorta riskinin yönetimi ile ilgili işletmelerin alması gereken önlemler, sigorta şirketleri ve hasar yönetimi gibi konular ele alındı. 2023 yılının başında yaşanan Kahramanmaraş Depremi’nin ardından sigortacılığın ve işletmelerin risk yönetiminin öneminin daha da belirgin hale geldiği belirtilen raporda, günümüzde tüm kurumların doğal afetlerin yanında; operasyonel, makroekonomik, fiziki riskler başta olmak üzere bilgi güvenliği ve bilgi sistemlerinin sürekliliği riskleri, tedarikçi riskleri gibi çok çeşitli risklerle çevrelendiği ifade ediliyor.

RİSKLERE KARŞI SİGORTA ÖNLEMİ

İşletmelerin faaliyet gösterdikleri dinamik iş dünyasında bir dizi belirsizlikle karşı karşıya olduğu vurgulanan raporda, bu belirsizliklerin işletmelerin sadece operasyonel sürekliliklerini etkilemekle kalmadığı, aynı zamanda mali varlıklarını, çalışanlarını ve itibarlarını da tehdit edebileceği belirtilirken bu risklere sigorta uygulamalarıyla önlem alınmasının gerekliliğine dikkat çekiliyor. Sigortanın, işletmelerin beklenmedik olaylara karşı finansal koruma sağlamak adına etkili bir araç olduğu belirtilen raporda, sigorta uygulamalarından maksimum faydayı sağlayabilmek için de doğru adımların atılmasının kritik bir önemde olduğu vurgulanıyor.

Raporda ayrıca, işletmelerin doğru sigorta aracısını seçmeleri, sigortalanabilir varlıklarını belirleyip envanter oluşturmaları, doğru ürün ve teminatları belirlemeleri, fiyatlamaya etki eden faktörleri anlamaları, doğru teminat bedellerini belirlemeleri ve sigorta şirketleri ile etkili hasar yönetimi yapabilmeleri için izlemeleri gereken adımlara da yer veriliyor. İşletmeler için uygun teminatları seçmek, bir riskin ortaya çıkması durumunda mali zararları en aza indirmek adına kritik bir rol oynar. Doğru bedelle teminatları oluşturmak ise işletmelerin karşılaşabileceği hasar durumunda sigorta ürünlerinden tam faydalanabilmeleri adına kritiktir. Bu noktada, işletmelerin karşılaştıkları riskleri mevcut ekonomik şartlar altında (kur dalgalanmaları, yerine koyma maliyetlerindeki artış vb.) değerlendirmeleri ve ardından bu risklere uygun teminatlar belirlemelerinin, sigorta uygulamalarının etkili bir şekilde kullanılmasını sağladığını ifade eden raporda, sigorta uygulamalarının doğru bir şekilde yönetilmesi, işletmelerin belirsizlikle başa çıkma yeteneklerini artırırken, aynı zamanda sürdürülebilir bir büyüme ve başarı için güçlü bir temel oluşturduğu belirtiliyor.

DOĞRU SİGORTA ARACISI SEÇİMİ KRİTİK BİR FAKTÖR

İşletmeler, operasyon süreleri içerisinde çeşitli risklere maruz kalabilir ve bu riskler, işletmenin faaliyetlerini olumsuz etkileyebilir. İşletme sahipleri, bu riskleri minimize etmek veya yönetmek amacıyla çeşitli önlemler alabilirler. Bu önlemlerden biri de işletme risklerini sigortacılık aracılığıyla devretmektir. İşletme sahipleri, uygun bir sigorta aracısı seçerek işletme risklerini etkili bir şekilde yönetebilirler. Doğru sigorta aracısı seçiminin, işletmenin sürdürülebilirliği ve başarısı için kritik bir faktör olduğu belirtilen raporda, iyi bir aracının, işletmeyi olası risklere karşı etkili bir şekilde koruyabileceği ve sigorta süreçlerini yönetmekte yardımcı olabileceğinin altı çiziliyor. Raporda, doğru sigorta aracısını seçmek için dikkat edilmesi gerekenler ise şu şekilde sıralanıyor:

1) Uzmanlık ve Deneyim: Doğru sigorta aracısı, işletme sahibine özel ihtiyaçları anlayan ve sektörde deneyim sahibi olan bir profesyonel olmalıdır. İşletmenin karmaşıklığına ve özel risklerine uygun çözümler sunabilen bir aracı, işletmenin daha iyi korunmasını sağlar. Aracının danışmanlık ekipleri, sigortalı adayı için kapsamlı bir risk yönetimi planı çizerek, doğru riskleri transfer etmeleri konusunda yol gösterici olmalıdır.

2) Çeşitli Sigorta Ürünleri Sunabilme Yeteneği: İyi bir sigorta aracısı, işletmenin karşılaştığı çeşitli risklere karşı kapsamlı sigorta çözümleri sunabilme yeteneğine sahip olmalıdır. Yangın, hırsızlık, sorumluluk, yönetici sorumluluk, siber riskler vb. çeşitli riskler için uygun sigorta ürünlerini sağlayabilmelidir.

3) Güvenilir Sigorta Şirketleri ile İlişkiler: Doğru sigorta aracısı, güvenilir ve mali açıdan sağlam sigorta şirketleri ile iş birliği yapmalıdır. Bu, işletmenin poliçe taleplerini zamanında ve güvenilir bir şekilde yerine getirmeyi sağlar.

4) Kişisel İletişim ve İlgilenme: İyi bir sigorta aracısı, müşteri ile doğrudan iletişim kurabilen ve işletmenin değişen ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde yanıt verebilen bir kişi olmalıdır. Kişisel ilgi, işletmenin güncel durumunu anlamak ve doğru sigorta çözümlerini önermek için önemlidir.

5) Rekabetçi Fiyatlandırma: Sigorta maliyetleri önemli bir faktördür. Doğru sigorta aracısı, işletmeye uygun sigorta çözümlerini rekabetçi fiyatlarla sunabilmelidir. Ancak sadece düşük fiyat değil, aynı zamanda kapsamlı koruma da önemlidir.

6) Referans ve İncelemeler: Sigorta aracısının daha önceki müşterileriyle olan ilişkileri ve geri bildirimleri, onun hizmet kalitesi hakkında bilgi sağlayabilir. Referanslar ve online incelemeler aracılığıyla aracının geçmiş performansını değerlendirmek önemlidir.

İHTİYACA YÖNELİK EK TEMİNATLARLA KORUMA

KOBİ’den endüstriyel işletmelere, atölyelerden üretim tesisleri ve ofislere, iş yerlerinin sektörel ve faaliyet kolu bazında farklılaşan risklerine ve ihtiyaçlarına özel hazırlanan ürün ve teminatlar ile işletmelere sigorta güvencesi sağlandığı ifade edilen raporda, söz konusu işletmelerin çeşitli afetler, beklenmedik olaylar, hasarlar ve kazalar karşısında varlıklarını çok hızlı ve kolayca yitirebildikleri ve aynı zamanda piyasalardaki olumsuz gelişmeler ve ekonomik krizlerden de etkilendikleri belirtiliyor. Raporda, sektörel poliçelere ait teminatları tek bir ürün içerisinde sunan, faaliyet grupları özelinde belirlenen ürün içerikleri ile işletmelerin ihtiyaçlarını karşılayacak paket ürünlerin yanı sıra fabrikalar gibi büyük çaplı işletmelere yönelik sigorta ürünlerinin de mevcut olduğu vurgulanıyor. İşletmelerdeki binalardan mallara ve dekorasyona, makinelerden elektronik cihazlara ve işletme sorumluluğuna kadar tüm taşınır ile taşınmazlar sigortalının gereksinimlerine göre ana teminatların yanı sıra isteğe bağlı ek teminatlar / branşlar dahilinde poliçe teminatına dahil edilebiliyor. Raporda, bu teminatlar şöyle sıralanıyor:

Yangın veya taşınmazlara bağlı ana ve ek teminatlar

• Yangın, Yıldırım, İnfilak

• Deprem

• Hırsızlık

• Kara, Deniz, Hava Taşıtları Çarpması

• Duman, Dahili Su, Sel, Su Baskını, Kar Ağırlığı, Yer Kayması, Fırtına

• Grev, Lokavt, Kargaşalık, Halk Hareketleri, Kötü Niyetli Hareketler ve Terör

• Cam Kırılması

• Dolu

• Kira Kaybı

• Kâr Kaybı

• Dolaylı İş Durması

• Alternatif İşyeri Değişikliği Masrafları

• Elektronik Cihaz

• Makine Kırılması

• Enkaz Kaldırma Masrafları

Sorumluluk ve diğer teminatlar

• Yangın Mali Sorumluluk

• Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Sorumluluk

• Asansör Sorumluluk

• İşveren Mali Sorumluluk

• Ürün Sorumluluk

• Emniyet-i Suiistimal

• Taşınan Para

• Ferdi Kaza Sigortası

• Hukuksal Koruma

Raporda; yangın, kâr kaybı, deprem, hırsızlık, elektronik cihaz vb. gibi temel teminatların klasik ürün gamında yaygın olarak sunulduğu ifade edilirken, bu temel teminatların yanında, koşullu kâr kaybı, siber güvenlik, sorumluluk branşları altında verilen yönetici sorumluluk ve karşı taraf riskini teminat altına alan alacak sigortaları ise fiziki hasarların yanında özellikle son dönemde yükselişe geçen risklerin teminat altına alınması için kritik öneme sahip ürünler olduğu vurgulanıyor.

SİGORTA FİYATLAMASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Sigorta fiyatlamasına etki eden faktörlerin de ele alındığı raporda, yangın sigortalarında fiyatlamaya etki eden ana faktörler; sigortalının ana faaliyet kolu, riski yönetmek için aldığı önlemler, işletmenin bulunduğu konumdaki doğal afet riskleri, sigorta poliçesinde yer alan teminatlar, bu teminatların limit ve muafiyetler olarak özetleniyor. Bu noktalara ilave olarak sigorta şirketlerinin reasürans anlaşmaları, stratejileri ve risk kabul esasları da fiyatlamaya etki eden diğer önemli konular olarak belirtiliyor. Yangın sigortalarında fiyatlamaya etki eden diğer bir konunun da deprem başta olmak üzere ilgili rizikonun bulunduğu konumun doğal afet riski olduğu vurgulanan raporda, Deprem riski için Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından yayınlanan “İhtiyari Deprem Tarifesinde” yer alan fiyatlamaların kullanıldığı ve bu fiyatlamada risk adresi dışındaki diğer bir önemli konunun ise deprem teminatında kullanılan muafiyet oranları olduğuna dikkat çekiliyor.

Deprem dışında teminat alınan sel/ seylap, yer kayması vb. doğal afetler de günümüzde “İkincil Afetler” olarak tanımlanmış olup, fiyatlandırmaya etki eden diğer faktörler arasında yer alıyor. Sigorta ürünlerinin fiyatlaması, ülkemizde ve dünya genelinde meydana gelen doğal afetler ve büyük hasarlar gibi olaylardan etkilenebiliyor. İçinde bulunduğumuz dönemde, iklim krizinin bir sonucu olarak, dünya genelinde ve Türkiye’de katastrofik riskler sigorta sektörü üzerinde maliyet baskısı yaratmakta bunun sonucu olarak ürün fiyatlarında artış gözlemleniyor. Raporda, 2023 yılı özelinde ülkemizde yaşanan 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi ve devamındaki sel olaylarının, sigorta sektörünün en önemli maliyet kalemlerinden biri olan reasürans fiyatlarını önemli ölçüde artırdığı belirtiliyor.

DEPREMDE EKSİK SİGORTA MAĞDURİYETE NEDEN OLDU

Raporda, eksik sigorta riskinin yönetimi ile ilgili işletmelerin alması gereken önlemlere de değiniliyor. Sigorta poliçelerinde en çok dikkat edilmesi gereken konulardan bir tanesinin, poliçelerin doğru bedelden düzenlenerek hasar sırasında eksik/ aşkın sigorta uygulamalarından korunmak olduğu vurgulanan raporda, 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi’nde sigortalıların en çok mağduriyet yaşadığı konulardan bir tanesinin de eksik sigorta bedelleri sebebiyle hasarların tenzil edilerek ödenmesi olduğu ve bu durumun da sigortacılar için hasar süreçlerinde sorun ve güvensizlik algısına neden olduğu ifade ediliyor. Eksik sigorta, poliçede belirtilen sigorta bedelinin hasar anındaki sigorta değerinden daha düşük olması durumunu ifade ediyor. Eksik sigorta olması durumunda Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen orantı kuralına göre sigortacının ödeme yapması gereken tutar hesaplanır. Örneğin; hasar tarihinde sigorta değeri 1 milyon lira olan bir malın, poliçedeki sigorta bedeli 500 bin lira olduğu bir durumda, bir hasar sonucu oluşan hasar tutarı 200 bin lira ise orantı kuralına göre sigortacının azami ödeyeceği tutar 100 bin lira oluyor.

Özellikle; yüksek enflasyon yaşanan ekonomik durumlarda, yapı maliyetlerinin hızlı artması, ithal edilen makine/tesisat gibi varlıkların fiyatlarındaki kur dalgalanmaları, emtea fiyatlarındaki yüksek artış vb. sebepleri ile eksik sigorta riskinin oldukça arttığı ifade edilen raporda, bu sebeple poliçe bedellerinin belirlenirken başta sigorta aracıları olmak üzere bu konuda uzman profesyonellerden destek alınmasının oldukça kritik olduğu vurgulanıyor. Vade başında doğru bedelden düzenlenen poliçelerin, yine vade süresinde enflasyon ya da kur dalgalanmalarına karşı eksik sigorta riski ile karşı karşıya kalabileceği belirtilen raporda, bu tip değişken ekonomik şartlarda poliçe içerisinde “Enflasyon Koruma Klozu” ve “Eksik Sigorta Koruma” klozlarının bulunmasının özellikle TL üzerinden yapılan poliçelerde ilave korumalar sunduğunun altı çiziliyor. Ayrıca yıl içerisinde bedellerin düzenli olarak kontrol edilerek bu konuda sigorta aracılarından ve konu uzmanlarından destek alınması eksik sigorta riskini önemli ölçüde azaltacağı da vurgulanıyor. Sigortalanan varlığın sigorta bedelinin, sigorta değerinden fazla olması durumu olan aşkın sigortanın da ele alındığı raporda, hasar anında aşkın sigorta tespit edilmesi durumunda; hasar poliçede belirtilen bedel üzerinden değil malın gerçek değeri üzerinden ödendiği ve aşkın sigorta olarak tespit edilen poliçelerde, sigorta şirketinin poliçe iptaline gidebileceği de belirtiliyor.

DOĞRU TEMİNAT BEDELLERİ İÇİN UYGULANACAKLAR

Belirtilen bilgiler ışığında özellikle yüksek enflasyon ve kur dalgalanmalarının yaşandığı dönemlerde doğru bedeller üzerinden sigorta poliçesi düzenlenmesinin hasar anında eksik sigorta uygulamalarından kaçınmak için çok önem taşıdığı vurgulanan raporda, sigorta programlarında doğru teminat bedellerinin belirlenmesi için takip edilecek adımlar şu şekilde sıralanıyor:

– Poliçe bedeli aksi belirtilmediği sürece rayiç bedelden düzenlenmelidir. Yeni bedelden tazmin edilmesi durumunda poliçeye mutlaka açıkça not edilmelidir.

– Poliçe bedellerinde altta belirtilen maddeler dikkate alınmalıdır:

o Bina bedeli; binanın yeniden inşa edilmesi maliyetinden her yıl yaklaşık 2-3% amortisman payı düşülerek hesaplanır. Bina sigorta bedelinin tespitinde arsa bedeli dikkate alınmaz.

o Emtea: Bir poliçe döneminde (1 yıl) emtea stoğunun maksimuma ulaştığı veya ulaşması muhtemel bedelidir.

o Demirbaş: Riziko adresinde bulunan ve resmi defterlere demirbaş adı altında kayıtlı olan taşınabilir değerlerdir.

– Makine riziko adresinde bulunan ve sigortalının ticari faaliyeti içerisinde kullandığı ağırlıklı olarak mekanik aksamlı çalışan makinalar dahil mekanik aksamlı tüm makine ve tesislerdir.

Doğru bedeller üzerinden tanzim edilen poliçelerde yıl içerisindeki enflasyon ve kur dalgalanmalarına karşı “Enflasyon Koruma Klozu” ve “Eksik Sigorta Koruma Klozu” eklenmelidir.

– Belirli aralıklar ile (örn. 3 ayda bir) bedellerin kontrol edilmesi ve gerekli olduğu durumlarda poliçelere ek belge ile teminat bedeli düzeltilmelidir.