Günal: Binin üzerinde hasar ihbarı için 61.5 milyon TL ödenecek

Poliçedeki sigorta bedellerinin güncel değerler üzerinden değiştirilebildiğini hatırlatan Günal, “Ancak çiftçi sigortayı yaptırırken bunu ne kadar biliyor, dağıtım kanalları bunu ne kadar vurguluyor sorgulamak gerekiyor” diyor…

ÖZLEM BAYBURS/AKILLI YAŞAM DERGİSİ

Tarım sektörünü tehdit eden doğal afetlerin ve çeşitli risklerin teminat altına alınabilmesi amacıyla yola çıkan TARSİM’in (Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi) ödediği tazminatlar zaman zaman tartışma konusu olabiliyor. Nitekim mart ayının başında Antalya’nın Serik ve Aksu ilçelerinde dolu ve fırtınanın yanı sıra yaşanan hortum felaketi üzerine yüzlerce serada oluşan zararın tazmini konusunda da tartışma çıktı.

Çiftçilerin basına da yansıyan beyanatlarına göre yıkılan seralar tekrar üretim yapılamayacak şekilde zarar görürken, demir iskeletlerin ve örtülerin de sıfırdan yenilenmesi gerekiyor. Seraları yıkılan çiftçiler, zararlarının karşılığını TARSİM’den tazmin edemediklerini iddia ediyor. Çünkü ilgili poliçelerin imza tarihindeki sigorta bedeli kapsamında tazminat hesaplaması yapıldığı öne sürülüyor. Ödenen tazminat tutarının seraların yenilenmesine asla yetmeyeceği belirtiliyor. Yeni bir sera kurmak için gerekli maliyetin inanılmaz seviyede arttığına dikkat çekiliyor. Ödemeler hesaplanırken poliçelerin imzalandığı tarihteki fiyatların geçerli olmasının kabul edilemez olduğu dile getiriliyor.

Söz konusu hesaplamalarda net bir vurgu olmadığı da iddialar arasında. Bu önemli detay hakkında çiftçiler, özel olarak bilgilendirilmeleri gerektiğini düşünüyor.

İşte biz de TARSİM Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Serpil Günal’dan hem kurumun son dönem çalışmalarını dinledik hem de bu konu özelinde cevaplar aradık…

TARSİM, geçen yıl nerelerde, ne kadar hasar ödemesi yaptı?

2021 yılı itibarıyla Türkiye genelinde TARSİM kapsamındaki tüm tarım sigortası branşlarındaki poliçe sayısı 2.5 milyon adede ulaştı. Sigortalı büyükbaş ve küçükbaş hayvan ise yüzde 31 artışla 13.5 milyonu buldu. Geçen yıl üretici ve yetiştiricilerden tüm tarım sigortası branşlarında 550 bin adet hasar ihbarı alındı. Değerlendirmeler sonucunda 2.7 milyar TL hasar ödemesi yapıldı.

Müşteri memnuniyeti yaklaşımınız nasıl? Çiftçilerden ne gibi dönüşler alıyorsunuz?

Her yıl bağımsız araştırma firmaları aracılığıyla düzenli olarak yaptırdığımız kurumsal araştırmalarla üreticilerimizin sisteme ilişkin memnuniyet seviyesini, bölgesel düzeyde ve tarım sigortası branşlarında ölçümlüyor ve sonuçlarına göre aksiyon alıyoruz. Türkiye genelinde 16 farklı noktada konumlanan bölge müdürlüklerimizle birlikte sürekli sahadayız. Her adımımızı, üreticimizi ve paydaşlarımızı odak noktamıza koyarak atıyoruz. Çünkü üreticilerimizi ve paydaşlarımızı en önemli değer olarak görüyoruz.

Paydaşlarımızın şikayet, öneri ve taleplerine ilişkin ISO 10002 Müşteri Memnuniyeti Yönetim Sistemi standartlarına ve gerekliliklerine göre oluşturulan proseslerimiz doğrultusunda çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Teknolojinin sunduğu imkanlardan faydalanarak son yıllarda dijital kanallarımızı da aktif bir şekilde kullanmaya başladık. Bu da memnuniyete olumlu yansıyor. Örneğin, tarım sigortasına ilişkin işlemlerin kolaylaştırılması ve hızlandırılması amacıyla mobil uygulamamızı ve kurumsal internet sitemizi yenileyerek, kullanıcı dostu bir hale kavuşturduk. Yeni eklenen özelliklerle daha fonksiyonel hale getirdik. Öte yandan, Türkiye’de sigorta sektöründe bir ilk olan “Sesli Poliçe” uygulamasını hayata geçirdik. Günümüzün kullanıcı dostu teknolojileri arasında yer alan artırılmış gerçeklik teknolojisiyle geliştirilen ve mobil uygulamamız üzerinden ulaşılabilen “Sesli Poliçe” ile üretici ve yetiştiricilerimizin poliçeleri hakkında zahmetsizce bilgilenmesini amaçlıyoruz.

İŞTE SON YENİLİKLER

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tarımsal kuraklıkla ilgili hazırladığı son pakette TARSİM’le ilgili yapılan son düzenlemeler neler? Prim fiyatlarında ne kadar indirim yapıldı? Hasar oranları nasıl ve ne kadar değişti?

Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası ile ilgili (2022 yılına özgü olmak üzere) üreticilerimize sigorta prensipleri çerçevesinde poliçe primlerinde ödeme kolaylığı sağlamak için devlet prim desteği oranı artırıldı. Bu doğrultuda Cumhurbaşkanlığı kararıyla devlet prim desteği oranı yüzde 60’tan 70’e yükseltildi. Teminat kapsamında meydana gelen herhangi bir hasar durumunda hasar tutarının belirlenmesinde kullanılan eşik verim değeri oranı da yine Cumhurbaşkanlığı kararıyla yüzde 70’ten 80’e çıkarıldı. Bu sayede üreticilerimiz sigorta poliçelerini 2021 yılına göre daha ucuz olarak satın alabiliyor. Ayrıca teminat kapsamındaki herhangi bir hasar anında 2021 yılına göre daha yüksek bir hasar tutarı alabiliyorlar.

TAZMİNATLAR NASIL HESAPLANIYOR?

Antalya’daki seracıların da iddia ettiği gibi ödemeler hesaplanırken poliçelerin imzalandığı tarihteki fiyatlar mı geçerli?  Poliçe sözleşmelerinde bu konuda ne bir vurgu var mı? Bu önemli detay hakkında çiftçiler özel olarak bilgilendiriliyor mu?

TARSİM sisteminde Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası branşındaki ürün birim fiyatları, üreticinin eline geçen ortalama değerler olarak ilan ediliyor. Sigortalı da ürün birim fiyatını, bu değerin +/- yüzde 25’ine tekabül eden azami ve asgari sınırlar içinde beyan ediyor. Devlet Destekli Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası branşındaki ürün birim fiyatı da ilgili yılda teminat kapsamındaki ürünlerin 1 kilogramı için belirtilen fiyatı ifade ediyor.

Bitkisel Ürün Sigortası ve Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası’nda yer alan ürünlere ait ürün birim fiyatları, ürünlerin üretildiği önemli üretim alanları başta olmak üzere, ülke bazında, hasat döneminde oluşan arz talep dengesi doğrultusunda, üreticinin eline geçen ürün bedeli olarak belirleniyor. Bu çalışmalar sırasında ürünlere özel üretici birlikleri, ürün ihtisas borsaları, Ticaret Borsaları, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) fiyatları dikkate alınıyor. Elde edilen bilgiler değerlendirilerek, ürün bazında ürün birim fiyatları oluşturuluyor. Depolama ve stok dönemindeki ürün birim fiyatları ile işlenmiş ürün birim fiyatları dikkate alınmıyor.

Bununla birlikte, piyasa koşullarındaki değişikliklere göre, gerekli hallerde fiyatlar güncelleniyor. Ürün birim fiyatlarındaki güncellemeler, uluslararası ve ulusal hareketlilikler sonrasında ortaya çıkan piyasa değişiklikleri doğrultusunda; TEFE, TÜFE ve/veya devlet kurumları tarafından açıklanan resmi enflasyon oranları esas alınarak yapılıyor.

Çiftçinin, üreticinin bu konuda neler yapması gerekiyor?

Bitkisel Ürün Sigortası uygulamalarında yapılan fiyat değişiklikleri sonrasında üreticiler, doğrudan ya da dağıtım kanalları vasıtasıyla, fiyat artışı için zeyil talebinde bulunabiliyor. Bununla birlikte sigortalı, poliçesini düzenletmesinin ardından, herhangi bir hasar meydana gelmeden önce, ürünü için belirlenen fiyat aralığı dışında bir fiyat talebinde bulunabiliyor. Bunun için çeşidin, poliçede belirtilen ürün miktarına tekabül eden geçerli bir faturanın ve taraflar tarafından imzalanmış sözleşmenin beyan edilmesi gerekiyor. Bu belgelerin değerlendirilmesi sonrasında, poliçe bazında zeyil işlemi yapılabiliyor. Bu doğrultuda, herhangi bir hasar durumunda tazminat hesaplaması, poliçedeki güncel fiyat üzerinden yapılıyor.

Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası’nda ise ürün birim fiyatlarında yapılan değişiklikler tüm poliçelere otomatik olarak yansıtılıyor. Buradaki tazminat tutarı, köyün gerçekleşen verim ortalaması ile köyün eşik verim değeri arasındaki farkın, poliçede belirtilen ekili alanın ve poliçedeki güncel ürün birim fiyatının çarpılmasıyla elde ediliyor.

Sigortalı bu bilgileri en sağlıklı biçimde nereden alabilir?

Sigortalının tarım sigortası süreçlerinde doğru bilgilendirilmesi ve yönlendirilmesi için dağıtım kanalları yani acenteler ilk temas noktası. Düzenlemelerle ilgili dağıtım kanallarına, sigortalıları bilgilendirmeleri amacıyla duyurular yapılıyor. Aynı zamanda dağıtım kanallarına yönelik düzenli eğitimlerle mevzuat, uygulamalar, düzenlemeler ve yenilikler hakkında bilgilendirmelerde bulunuluyor

SERACILAR SİGORTA BEDELLERİNİN REVİZESİNİ İSTEYEBİLİR

TARSİM’in Antalya’daki son hortum ve sel felaketlerinde çiftçiyle yaşadığı anlaşmazlığın sebebi nedir? Sera sigortalarında neler dikkate alınıyor?

Antalya’daki doğal afetlerle ilgili üreticilerimize öncelikle “geçmiş olsun” dileklerimizi iletiyoruz. Devlet Destekli Tarım Sigortası Sistemi çerçevesinde düzenlenen poliçelerde yer alan sigorta bedelleri, her yıl ülkemizdeki ve dünyadaki gelişmelere bağlı olarak yapılan değerlendirmelerle güncelleniyor, sigorta poliçe primleri, söz konusu bedeller üzerinden hesaplanıyor. Bu doğrultuda sera örtüsü, konstrüksiyonu, sera içinde yetiştirilen bitkisel ürünler ve teknik donanım unsurlarındaki sigorta bedeli de yılda minimum iki kez güncelleniyor.

Sera Sigortası poliçesi düzenletme talebinde bulunan üreticilerin serası, öncelikle risk inceleme işlemine tabi tutuluyor. TARSİM eksperleri tarafından yapılan risk inceleme işlemlerinde belirlenen değer aralıklarında, sigortalıyla mutabık kalınan sigorta bedelleri üzerinden poliçeler tanzim ediliyor. Sera Sigortası Genel Şartları ve Tarife Talimatları’nın “Tazminatın Hesabı” maddesinde, “Sigorta ettirenin/sigortalının beyan ettiği ve poliçede belirtilmiş olan sigorta bedelleri esas alınır” hükmü yer alıyor. Poliçedeki sigorta bedelleri, hasardan bir gün öncesinde dahi, sigortalının beyanına/talebine istinaden zeyil yapılarak güncel değerler üzerinden değiştirilebiliyor.

Diğer bir deyişle üreticiler, sera maliyetlerindeki fiyat artışlarından kaynaklı, ilerleyen dönemlerde yaşayabilecekleri mağduriyetlerin önüne geçebilmek için yetkili acenteler aracılığıyla mevcut poliçelerindeki sigorta bedellerinin güncel rayiç değerler üzerinden revize edilmesi talebinde bulunabiliyor. Üstelik bedel revizyonu yaptırmamış olsalar dahi tazminatın hesabında “eksik sigorta” hükümleri uygulanmıyor.

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 11’inci maddesi ve Tarım Sigortaları Uygulama Yönetmeliği’nde sigorta poliçelerinin, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından onaylanan genel şartlara uygun olarak düzenlenme zorunluluğu da hüküm altına alınmış durumda. Söz konusu hükümler uyarınca Devlet Destekli Tarım Sigortası poliçeleri, SEDDK tarafından onaylanan genel şartlara uygun olarak düzenleniyor.

BİNİN ÜZERİNDE HASAR İHBARI İÇİN 61.5 MİLYON TL ÖDENECEK

Antalya’dan size gelen son bilgiler neler? Hasar ödemesi ne kadar olacak?

Sigortalı üreticilerimizden bitkisel ürün ve sera sigortaları branşlarında dolu, fırtına, hortum, don ve sel-su baskını gibi sebeplerle binin üzerinde hasar ihbarı alındı. İhbarlarda seraların yanı sıra portakal, arpa gibi ürünler öne çıktı. Eksperler tarafından sahada sürdürülen çalışmalar sona erdi. Mevcut tablo göz önünde bulundurulduğunda 61.5 milyon TL civarında hasar ödemesi yapılacağını öngörüyoruz.

TARSİM sisteminde sigorta yaptıran üretici ve yetiştiricilerin primine yüzde 70’e varan oranlarda devlet prim desteği sağlanıyor. Ayrıca üreticilere çeşitli imkânlar ve ödeme kolaylıkları sunuluyor. Teminat kapsamında olan bir risk nedeniyle hasar meydana gelmesi halinde, sigorta prensipleri ve teknikleri çerçevesinde hasar ödemesi yapılıyor.

TARSİM, kuruluşundan bugüne kadar çeşitli riskler ve doğal afetlerden ötürü bitkisel ürünleri ve hayvanları zarar gören üretici ve yetiştiricilere Türkiye genelinde 9.8 milyar TL ödeme yaptı. Antalya ili özelinde ise 506 milyon TL hasar ödemesi yapıldı. Bu tutar da söz konusu ilimizin, hasar ödemelerinde üçüncü sırada yer aldığını gösteriyor.

EN ÇOK TARIM SİGORTASI YAPTIRAN İLLER TEKİRDAĞ, EDİRNE VE KONYA

TARSİM’in verdiği bilgilere göre, sistemin başlangıcından bu yana Devlet Destekli Tarım Sigortası Sistemi kapsamında en çok poliçe düzenlenen iller Tekirdağ, Edirne ve Konya oldu. En çok poliçe düzenlenen ürünler ise buğday, arpa, ayçiçeği, fındık ve çeltik olarak sıralanıyor.

Üreticilerin tarım sigortası yaptırmasında ürünlerinin ve/veya hayvanlarının taşıdığı ekonomik değer, tarımsal üretimin gerçekleştirildiği bölgenin risk durumu, önceki yıllarda elde edilen deneyimler, hasar görme sıklığı ve sigorta bilincinin yüksek olması gibi kriterler etkili oluyor.